NIEDZIELA – 24 LISTOPADA
15.00 – 15.30
WERNISAŻ WYSTAWY „RICHARD DEMARCO – OBYWATEL EUROPY. PRZEZ ŻELAZNĄ KURTYNĘ KU NOWEJ EUROPIE”
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty, 1 piętro
Wystawa „Richard Demarco – obywatel Europy. Przez Żelazną Kurtynę ku nowej Europie.” jest jednym z elementów programu Festiwalu Historycznego Wiek XX. Anamneses organizowanego już po raz drugi we Wrocławiu. Wystawa prezentuje dorobek Richarda Demarco, wieloletniego promotora polskiej sztuki na Międzynarodowym Festiwalu w Edynburgu. Richard Demarco, nagradzany polskimi odznaczeniami państwowymi, doktor hc. wrocławskiej ASP, jest od lat przyjacielem Wrocławia. Historia jego życia ukazuje skomplikowane losy Europy podzielonej żelazną kurtyną i powołanie artysty, który poprzez język sztuki pragnie leczyć podziały i rany społeczeństw Europy. Wystawa będzie prezentowana w Kinie Nowe Horyzonty na 1 piętrze od 24 listopada 2013 r.
WYSTAWA „JESIEŃ LUDÓW”
Lata osiemdziesiąte to okres narastających problemów ekonomicznych w ZSRR, pogłębia się także przepaść techniczna dzieląca imperium radzieckie od państw Zachodu. W marcu 1985 r. Michaił Gorbaczow obejmuje stanowisko sekretarza generalnego KPZR i wkrótce uruchamia program modernizacji i demokratyzacji kraju, znany pod nazwą pierestrojka. Pod koniec roku 1988 Gorbaczow deklaruje odejście od tzw. doktryny Breżniewa, gwarantującej dominację komunistów w Europie Środkowo-Wschodniej.
Na drogę umiarkowanych reform politycznych i gospodarczych wkracza Polska. Między październikiem a grudniem 1989 r. w Czechosłowacji, na Węgrzech, w Bułgarii, NRD i Rumunii dochodzi do upadku ekip rządzących, zalegalizowania opozycji i rozpisania wolnych wyborów.
Ukoronowaniem zainicjowanego Jesienią Ludów procesu rozpadu bloku komunistycznego stał się rozpad ZSRR w 1991 roku i powstanie na jego gruzach szeregu niepodległych państw.
Zdjęcia prezentowane na wystawie są wstrząsające, szokujące, ale niektórzy mogą je wspominać z łezką w oku: okres przed 1989 rokiem NIGDY się nie może powtórzyć!
Praga. Listopad 1989. Po rozpędzeniu przez milicję w dniu 17 listopada studenckiej demonstracji, fala manifestacji ogarnęła cały kraj. Pisarze, artyści i studenci organizowali spotkania dyskusyjne, podczas których domagano się reform demokratycznych, wypuszczenia więźniów sumienia i wolności słowa. Po kilku dniach okazało się, że władze komunistyczne nie są w stanie powstrzymać rewolucji.
Sarajewo. Luty 1996. Wspierane przez rząd w Belgradzie, separatystyczne państwo bośniackich Serbów nie uznało niepodległości Bośni i Hercegowiny i zgłosiło pretensję do stolicy republiki. W kwietniu 1992 rozpoczęło się oblężenie miasta. W odciętym od świata, dzień i noc ostrzeliwanym Sarajewie zginęło ponad 10 tys. mieszkańców.
Wilno. Styczeń 1991. Żołnierze radzieckich sił specjalnych OMON przed gmachem telewizji. Ogłoszenie niepodległości przez republiki bałtyckie wiosną 1990 r. stało się sygnałem, że możliwy jest rozpad ZSRR. Władze w Moskwie postanowiły siłą zdławić tendencje separatystyczne. W ataku wojsk radzieckich na budynki rządowe oraz siedzibę telewizji publicznej w Wilnie zginęło 13 osób, a co najmniej 140 zostało rannych.
Moskwa. Sierpień 1991. Borys Jelcyn przemawia, stojąc na jednym z czołgów otaczających rosyjski parlament. Pierwszy dzień puczu zorganizowanego przez frakcję twardogłowych w Komitecie Centralnym KPZR. Na czele spisku stanęli wiceprezydent Giennadij Janajew, szef KGB Władimir Kriuczkow i minister obrony Dmitrij Jazow. Zamachowcom udało się uwięzić Gorbaczowa w areszcie domowym na Krymie, jednak szybko okazało się, że nie mają dość sił, by przejąć kontrolę nad krajem.
Sofia. Listopad 1989. Demonstracja antyrządowa. Narastające protesty społeczne zmusiły Todora Żiwkowa do ustąpienia z funkcji sekretarza generalnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej, władze ogłosiły także amnestię dla więźniów politycznych. W ślad z tymi posunięciami nie nastąpiły jednak spodziewane reformy polityczne. Niezależny związek zawodowy „Podkrepa” zagroził strajkiem powszechnym, domagając się zwołania obrad „okrągłego stołu” z udziałem ugrupowań opozycyjnych.
Berlin. Listopad 1989. rozpoczął się spontaniczny demontaż muru przez mieszkańców obu części miasta. Od początku października w NRD odbywały się wielosettysięczne demonstracje z żądaniami likwidacji cenzury, wolnych wyborów i otworzenia granic. Próby stłumienia wystąpień siłą zakończyły się niepowodzeniem i zmusiły Ericha Honeckera do ustąpienia. 8 listopada KC partii komunistycznej, chcąc uspokoić nastroje, podjął decyzję o otwarciu przejść granicznych, co doprowadziło do wybuchu społecznej euforii.
Bukareszt. Grudzień 1989. Przywódca Rumuńskiej Partii Komunistycznej Nicolae Ceauşescu ucieka wraz z żoną z otoczonego przez manifestantów gmachu KC. Poprzedniego dnia zwołany przez niego wiec poparcia nieoczekiwanie zamienił się w antyrządową demonstrację. Wśród gwizdów tłumu Ceauşescu musiał przerwać transmitowane przez telewizję przemówienie i wraz ze współpracownikami zabarykadował się w budynku.
Budapeszt. Czerwiec 1989. Rozpoczynają się obrady węgierskiego „trójkątnego stołu”. Pod naciskiem zalegalizowanego w listopadzie 1988 r. Węgierskiego Forum Demokratycznego partia komunistyczna godziła się kolejno na swobodę manifestacji oraz istnienie wielopartyjnego systemu politycznego. Konsekwencją tych kroków było podjęcie negocjacji z opozycją na temat kształtu dalszych reform.
Warszawa. Luty 1989. Rozpoczęcie obrad Okrągłego Stołu w Pałacu Namiestnikowskim. Wstępne rozmowy między władzą a opozycją trwały od września 1988 r., jednak dopiero zgoda na legalizację podziemnej „Solidarności” umożliwiła porozumienie obu stron. Przez kolejne dwa miesiące zespoły robocze Okrągłego Stołu będą negocjować kształt reform politycznych i gospodarczych.
20.15 – 21.45
SPOTKANIE Z ZESPOŁEM REDAKCYJNYM PROGRAMU „KONTRASTY”
„Media w służbie wolności”.
- Goście: Siegbert Schefke, Joachim Trenkner, Peter Wensierski
- Moderatorzy: Marek Zając
- Temat: Media w służbie wolności
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
13.00 – 14.30
SPOTKANIE Z RICHARDEM DEMARCO
- Gość: Richard Demarco
- Moderator: Zbigniew Makarewicz
- Temat: Przez żelazną kurtynę
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
16.00 – 17.30
SPOTKANIE Z TIMOTHYM SNYDEREM
- Gość: Timothy Snyder
- Moderator: Jacek Stawiski
- Temat: Rozmowy o wieku XX
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
18.00 – 20.00
DEBATA „KORZENIE WOLNOŚCI”
- Goście: Mikołaj Ivanov, Andrzej Paczkowski, Timothy Snyder, Jakub Tyszkiewicz
- Moderator: Jacek Stawiski
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
PONIEDZIAŁEK – 25 LISTOPADA
12.15 – 13.45
WYKŁAD IKJONG JOO
- Temat: „Transformacja w Korei w latach 80”
- Miejsce: Aula Instytutu Historycznego, Uniwersytet Wrocławski, ul. Szewska 49
- Liczba miejsc: <150
16.00 – 17.30
DYSKUSJA PANELOWA – JAK PISAĆ O LUDZIACH SOLIDARNOŚCI?
- Goście: Antoni Wójtowicz, Krzysztof Grzelczyk, Małgorzata Wanke-Jakubowska, Maria Wanke-Jerie
- Moderatorzy: Katarzyna Kaczorowska
- Temat: Jak pisać o ludziach Solidarności?
- Miejsce: Kawiarnia festiwalowa – Konspira
- Liczba miejsc: <30
20.15 – 21.45
POKAZ FILMU „KOMUNIZM – HISTORIA PEWNEGO ZŁUDZENIA. UPADEK”
Komunizm. Historia pewnego złudzenia: Upadek (Der Kommunismus – Geschichte einer Illusion),
Niemcy 2006,
czas trwania: 51 minut,
reż. Peter Glotz, Christian Weisenborn
Twórcy dokumentu prezentują dzieje idei komunizmu, starając się wyjaśnić jej fenomen w Rosji. Ukazują sylwetki ludzi, którzy mieli wpływ na rozwój tej ideologii oraz najważniejsze wydarzenia z nią związane, w tym upadek ZSRR. Na ten temat wypowiadają się m.in.: Helmut Kohl, politolog Zbigniew Brzeziński, socjolog Norman Birnbaum, historyk Timothy Garton Ash, syn Nikity Chruszczowa – Sergei Chruszczow, były szef KGB – Vladimir Kryuchkov oraz więźniowie gułagów. Ostatnia część serialu poświęconego rozwojowi idei komunizmu w Rosji Radzieckiej przedstawia wydarzenia z lat 1957-1991, od śmierci Stalina do rozpadu sowieckiego imperium. Obejmuje m.in. okres odwilży po stalinowskim terrorze, czasy zimnej wojny i powstanie muru berlińskiego, sytuację w Czechosłowacji w latach 60. przed praską wiosną, a także kryzys związany z wojną w Afganistanie i powstanie Solidarności w Polsce. Omawiane zdarzenia rozgrywają się za rządów czterech kolejnych prezydentów ZSRR Nikity Chruszczowa, Leonida Breżniewa, Michaiła Gorbaczowa i Borysa Jelcyna.
10.00 – 11.00
SPOTKANIE Z RICHARDEM DEMARCO
- Gość: Richard Demarco
- Moderator: Marek Mutor
- Temat: „Droga do Mieikle Seggie – poszukiwanie duchowych korzeni współczesnej Europy”
- Miejsce: Kawiarnia festiwalowa – Konspira
- Liczba miejsc: <30
- Uwaga: Spotkanie tylko dla posiadaczy Złotej Karty Anamneses
14.30 – 15.30
WERNISAŻ WYSTAWY: „PARYSKA >>KULTURA<<. DOM I LUDZIE”
- Miejsce: CaféTHEA, (Przejście Żelaźnicze 4)
Oto dom w podparyskim Maisons-Laffite – jeden z głównych punktów odniesienia dla życia opozycyjnego w Polsce i dla polskiej emigracji powojennej. Na wystawę składają się zdjęcia pochodzące z archiwum z Instytutu Literackiego pod Paryżem. Mało znane fotografie przedstawiają miejsce – dom prawdziwy, w którym mieszkała i pracowała, wspólnie jadała, dbała o ogród grupa ludzi. Wystawa przedstawia intymny obraz nieformalnej rodziny we wnętrzu.
Po wernisażu wystawy odbędzie się przegląd filmów o paryskiej „Kulturze”, w trakcie którego zostaną pokazane obrazy:
- Kultura paryska, reżyseria Agnieszka Holland i Andrzej Wolski, 1985. Pierwszy film o Jerzym Giedroyciu i jego najbliższych współpracownikach. Film opowiada o powstaniu i historii Instytutu Literackiego w Paryżu, wydawnictwa, które miało olbrzymi wpływ nie tylko na powojenny rozwój kultury w Polsce, ale także na zachodzące w naszym kraju procesy społeczno-polityczne. O „Kulturze” opowiadają Zofia Hertz i Czesław Miłosz, oraz Jerzy Giedroyc, Konstanty Jeleński, Józef Czapski i Gustaw Herling-Grudziński.
- Redaktor, reżyseria Ignacy Szczepański, 1994. W zrealizowanym w Maisons-Laffitte pod Paryżem filmie dokumentalnym Jerzy Giedroyc i Zofia Hertzowa, najbliższa współpracownica redaktora naczelnego „Kultury”, opowiadają o historii i bieżącej działalności Instytutu Literackiego, o swym miesięczniku i jego współpracownikach. Z wdzięcznością mówią o ofiarności czytelników, którzy przez całe lata wspierali placówkę finansowo, o stosunku do Polaków w kraju i do przemian, jakie na przestrzeni lat dokonywały się nad Wisłą.
- Ostatnia rozmowa, reżyseria Ignacy Szczepański, 2004. Dokument jest zapisem wypowiedzi Jerzego Giedroycia, zdjęcia do filmu realizowane były w Maisons Laffitte w czerwcu i lipcu 2000 roku. Wśród poruszanych tematów przeważają te z dziedziny polityki czy stosunków międzynarodowych. Bohater filmu krytycznie odnosi się do zbiurokratyzowania, korupcji, braku kompetencji ludzi u władzy i jednoczesnego blokowania awansu ludziom kompetentnym. Mówi o potrzebie silnego państwa i nowej polityki wobec krajów na Wschodzie. Wypowiedzi i uwagi Jerzego Giedroycia wysłuchane z dzisiejszej perspektywy, pozwalają przyjrzeć się naszym obawom, brakom i zmianom, jakie dokonały się w ostatnim dwudziestoleciu.
- Dziś uznany za najwybitniejszego, reżyseria Ignacy Szczepański, 2006. Film nakręcony z okazji 100-lecia urodzin Jerzego Giedroycia.
- Dom Kultury, reżyseria Tomasz Łabędź. Wirtualna wizyta w domu „Kultury” anno domini 2013.
- Film instruktażowy z Archiwum IPN dotyczący paryskiej „Kultury”, 1975.
Filmy będą pokazywane również 27 XI 2013 w godzinach 14.00-18.00. Wystawa będzie czynna do 15 XII 2013 r.
18.00 – 20.00
DEBATA „WYZWANIE WOLNOŚCI – EUROPA PO 1989 R.”
- Goście: Walter Hütter, Adam Pomorski, Wiktor Ross, Aleksander Smolar
- Moderator: Robert Kostro
- Tłumaczenie: niemiecki-polski (S)
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
WTOREK – 26 LISTOPADA
18.00 – 20.00
DEBATA „NIE MA WOLNOŚCI BEZ SOLIDARNOŚCI”
- Goście: Ryszard Bugaj, Władysław Frasyniuk, Basil Kerski, Dominika Kozłowska
- Moderator: Jan Skórzyński
- Tłumaczenie: angielski-polski (S)
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
12.15 – 13.45
DYSKUSJA PANELOWA „KORZENIE WOLNOŚCI. PARYSKA >>KULTURA<< WOBEC ZMIAN W POLSCE W 1989 ROKU”
- Goście: Marek Kornat, Wojciech Sikora, Marek Zieliński
- Moderatorzy: Małgorzata Ptasińska
- Temat: „Korzenie wolności. Paryska >>Kultura<< wobec zmian w Polsce w 1989 roku”
- Miejsce: Konspira
- Liczba miejsc: <30
20.15 – 21.45
„W 25. ROCZNICĘ DEBATY TELEWIZYJNEJ MIODOWICZ–WAŁĘSA” – PREZENTACJA DOKUMENTALNEGO ZAPISU DEBATY I DYSKUSJA PANELOWA
- Goście: Jarosław Flis, Tadeusz Sławek, Henryk Wujec
- Moderator: Piotr Mucharski
- Temat: W 25. rocznicę debaty telewizyjnej Miodowicz-Wałęsa
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
ŚRODA – 27 LISTOPADA
17.00 – 19.00
DEBATA „AŻ ZOBACZYLI ILU ICH…”
- Goście: Leszek Budrewicz, Ákos Engelmayer, Petr Pospichal
- Moderatorzy: Łukasz Kamiński, Michał Przeperski
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150
15.00 – 16.30
WYKŁAD KRZYSZTOFA SIWKA
- Temat: „Kuba wobec dekompozycji systemu komunistycznego w państwach Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 r.”
- Miejsce: Kawiarnia festiwalowa – Konspira
- Liczba miejsc: <30
20.00 – 21.30
SPOTKANIE Z KORNELEM MORAWIECKIM
- Gość: Kornel Morawiecki
- Moderator: Rafał Bubnicki
- Temat: Rozmowy o wieku XX
- Miejsce: Kino Nowe Horyzonty
- Liczba miejsc: <150